Yandex Türkiye için çalışmalarına rağmen Yandex Rusya’nın taşeronuna bağlı gösterilen yüzlerce sigortasız arama geliştirme uzmanı 30 Nisan akşamı işten çıkarıldı. İşten çıkarılan F.Y. çalışma koşullarını ve nasıl çıkarıldıklarını BirGün’e anlattı

Eğer siz de işten atılan Yandex işçisiyseniz, facebook.com/groups/1602363683314818 veya google.com/forum/#!forum/yandex-assessor gruplarından diğer işçilerle iletişime geçebilirsiniz

03.05.2015 ONUR EREM @onurerem

F.Y., Rus kökenli arama motoru Yandex’in 30 Nisan akşamı bir e-posta ile işten çıkardığı yüzlerce Türkiyeli taşeron işçisinden biri. Yandex Türkiye’nin aramalarını iyileştirmek için çalışmasına rağmen, Türkiye’deki sigorta gibi yükümlülüklerden kurtulmak için Yandex Türkiye yerine Yandex Rusya’nın anlaştığı bir taşeron şirketine bağlı çalışıtırılıyordu o da, diğer 750 taşeron Yandex işçisi gibi. Ancor adlı Rus taşeron şirketiyle imzaladıkları sözleşmede, çalışma koşulları veya sözleşmeye dair üçüncü şahıslara bilgi vermeleri yasaklandığı için adını kısaltarak yazmamı istiyor.

“Sözleşmemizde, herhangi bir anlaşmazlık durumunda Rusya mahkemelerinin yetkili olduğu yazıyordu. Sigortamızı yatırmadıkları gibi hakkımızı aramamızı da böylece engellemiş oldular” diyor.

‘Arkadaşlarımız kovulduğunda direnemedik’

F.Y. ve diğer 750 işçinin görevi, Türkiye’de yapılan arama sonuçlarını inceleyip arama sonuçlarını iyileştirmekti. Yaptıkları iyileştirmeler Yandex Türkiye çalışanı olan 10’a yakın müdür tarafından değerlendiriliyor, ay sonunda yüzde 50 doğruluk oranın altında düşene 5, haftada 700 parçadan az iş yapana 3 uyarı veriliyordu. 6 ayda 15 uyarı alan işçiler doğrudan işten atlıyordu. “Hepimiz evden, parça başı ücret karşılığında çalıştığımız için birbirimizi tanımıyorduk. Bu yüzden 15 uyarı aldığı için işten atılan arkadaşlarımız için de direnemedik. Yine bu yüzden 2015 başında Yandex taşeron şirketimizi değiştirip Ancor diye bir şirketle sözleşme imzalamamız gerektiğini, ücretlerimizin parça başı 0.1 avrodan 0.1 dolara çevrileceğini söylediğinde direnemedik. Yalnızca arkadaş çevremden bildiğim 30 kadar çalışanı tanıyordum. Bunun dışında insanların hiçbir güvencesi olmayan bu işi kaybetme korkusu da etkili oldu. Kimsenin haberi olmadan birimizi kovup yerine başka birini alabilecek pozisyondaydı Yandex” diyor F.Y.

2015 başında değişen tek şey ücretleri değildi. Talep edilen doğruluk oranları önce yüzde 65’e, bir ay sonra da yüzde 70’e çıkarıldı. F.Y., ortalama bir işçinin yüzde 60 civarında doğruluk oranıyla çalıştığını, bu değişikliklerle pek çok kişinin işten çıkarılmasına imkan sağladığını söylüyor: “Çalışma koşullarımız dışardan bakınca rahat ve kolay gibi algılansa da, esnek çalışmaya zorlanıyor, çok muğlak işten çıkarma koşulları altında çalışıyorduk. Performansımızı değerlendiren yöneticilere itiraz ettiğimizde azarlanıyor, sürekli işimizi kaybetme korkusuyla yaşıyorduk.”

Kalanların ücreti %20 azaltıldı

Fakat Yandex, hazırladığı bu yasal zemini bile kullanmadan bir e-posta gönderdi 750 çalışana, 28 Nisan akşamında: “Ekonomik kriz nedeniyle 2 gün içinde bazılarınıza veda etmek zorunda kalacağız. Kalanların ücreti ise yüzde 20 indirilecek”.

İki gün boyunca hep birlikte işten atılmayı beklediklerini anlatan F.Y., 30 Nisan akşamında gelen “Kovuldunuz” e-postasının ardından hemen tanıdığı çalışanlarla iletişime geçtiğini ve 30 arkadaşından 23’ünün işine son verildiğini fark ettiğini söylüyor: “Hemen sonraki gün olan 1 Mayıs’ta pankartlarla yürüyüp Yandex’i ifşa etmeye karar verdik. O gün kortejler arasında pankartlarımızla gezinirken Yandex’in kovduğu ve hiç tanımadığımız kişilerle tanıştık. 1 Mayıs’ın ardından da Facebook’ta örgütlenmeye başladık. Şu anda 150 kovulan işçi bizimle iletişime geçti. Şirket içinden bir kaynağın verdiği bilgiye göre çalışanların yarısından fazlası işten atılmış durumda. Biz de çevremizdeki işten atılanların oranına baktığımızda 350-550 arasında kişinin atıldığını tahmin ediyoruz.”

Örgütlenmeyi ve direnmeyi öğrenmek

F.Y., internet sektöründeki pek çok genç çalışan gibi kendilerinin de örgütlenme ve direnme tecrübesinin olmamasının işlerini zorlaştırdığını, fakat yılmadan direneceklerini anlatıyor: “Tanıdığımız hukukçular, sözleşmenin Rus taşeron şirketiyle imzalanması nedeniyle burada hukuki bir itiraz hakkımız olmadığını söylüyor. Biz de buna karşılık Yandex üzerinde kullanıcı baskısı oluşturmaya çalışacağız. İşçi kıyımını halka anlatıp Yandex İstanbul ofisi önünde eylem örgütlemek, kitlesel boykot çağrıları gibi seçenekleri konuşuyoruz. Ama önceliğimiz, işten kovulan arkadaşlarla tanışmak.”

‘Kullanıcılar güçlerinin farkına varsın’

Yandex’in bir yandan kendilerini işten çıkarırken diğer yandan Toloka diye yeni bir hizmet yaratarak Yandex kullanıcılarına parça başı 0.01 dolara arama sonucu iyileştirmesi yaptırmaya başladığını, 18 yaş sınırı da olmayan bu hizmetle çocuk işçi çalıştırma imkanı olduğunu ve bu sistemde 2 saatlik çalışma ile yalnızca 1 dolar gelir elde edilebileceğini anlatan F.Y. “Yandex kullanıcılarını durumumuz netleşene kadar Yandex arama motoru ve Yandex harita hizmetlerini kullanmayı bırakmaya çağırıyoruz. Eğer görüşmelerimizden bir sonuç alamazsak kitlesel boykot çağrıları yapmayı değerlendiriyoruz. Yandex, Facebook gibi sitelerde kullanıcıların büyük gücü vardır, eğer o siteyi insanlar kullanmazsa bu şirketlerin reklam gelirlerinde inanılmaz düşüşler olur. Bu yüzden internet kullanıcıları güçlerinin farkına varsın, yanımızda olsun isteriz.”