Hepimiz ezilmeyi bekleyen böcekleriz

ONUR EREM 07.04.2014

“Bunlar terörist” dedi katilin biri. ODTÜ’den bahsetmiyorum, bu başka bir mekan, başka bir zaman. Dağda yürüyen bir grup insan için söyledi bir katil bu sözleri, “O zaman haydi ezelim şu böcekleri” diyerek düğmeye bastı bir diğeri. Birkaç saniye sonra 34 kişi öldü. Bazısı patlamanın şiddetiyle, bazısı yanarak. Roboski Katliamı’nın ardından 119 hafta geçti. Katliam tüm ülkede derin bir travma bıraktı. Sorumlular bulunmadı, yargılanmadı.

Şimdi, Roboski’nin üzerinden bir hafta geçmeden Cizre’nin bir köyünün, sonraki hafta Çukurca’da başka bir köyün bombalandığını düşünün. Aradan geçen 119 haftada her seferinde başka bir köyde onlarca sivil havadan yağan bombalarla ölse ne hissederdiniz? Üstelik bu sefer sorumluları belli olsa, “emri ben verdim” dese ama yargılanamasa… Protesto için Taksim Meydanı’nda kendinizi mi yakardınız? Terörist mi olurdunuz?

HER HAFTA BİR ROBOSKİ DAHA

Roboski’nin ardından İnsansız Hava Araçları’yla (İHA) her hafta en az bir saldırı daha oldu. 110 haftada yüzlerce sivil, yüzlerce çocuk daha öldürüldü. Duymadınız mı? Duymamanız normal çünkü bu insanlar, bu çocuklar Pakistan’da ve Yemen’de öldürüldü.

PAKİSTAN MI UZAK, EDİRNE Mİ?

Pakistan ve Yemen çok mu uzak? Cevabı nerede olduğunuza bağlı. Edirne kadar yakınınızda olabilir, eğer Şemdinli’deyseniz: Biri kuş İHA uçusu 1.6, diğeri 1.8, öteki 2.1 megametre Şemdinli’den. Hangisi Edirne, hangisi Pakistan, hangisi Yemen biliyor musunuz? Fark eder mi? Duymamanız normal çünkü, Roboski’yi bile görmemek için direnen Türk medyasına hepsi aynı uzaklıkta: ÇOK.

Artık o kadar çoklar ki kimse sayılarını bile bilmiyor. Böceklerden bahsediyorum, ezilen böceklerden. İHA operatörleri kendi aralarında böcek ezmek derlermiş insan bombalamaya. Yerden binlerce, bazen de on binlerce kilometre yükseklikteki İHA’nın gelişmiş kamerasından bakılınca küçük böcekler gibi gözükürmüş insanlar, ABD’deki bir askeri üste, güvenle kahvelerini yudumlarken bilgisayar ekranında oyun oynar gibi insan öldüren İHA operatörlerine. Düğmeye bastıktan sonra, patlamanın şiddetiyle ölmedilerse tıpkı terlikten kaçan böcekler gibi kaçışırlarmış sağa sola. Kaç kişinin öldürüldüğüne, kaçının sivil, kaçının çocuk dair net bir veri bile yok. ABD’nin açıkladığı rakamlara kimse güvenmiyor.

Durduk yere nereden çıktı Pakistan’daki İHA’lar? İHA’lar ABD tarafından sıklıkla teröristleri öldürmek için kullanılıyor. Terörist derken, Roboski’deki gibi teröristlerden bahsediyorum. ODTÜ’deki teröristler var ya, hem de ateist olan. Gezi Parkı’naçadır kuran teröristler gibi işte. Yani yetkili bir kişinin “Bunlar terörist” demesiyle teröriste dönüşen siviller onlar.

Katilin biri “Bunlar terörist” dedi diye ODTÜ’deki gençlerin hiçbir zaman İHA’larla bombalanıp öldürülmeyeceğini düşünüyoruz. Söylemesi çok kolay. Ancak sıradan insanlar olarak geleceği öngörmekte çok başarısızız. 10 yıl önce biri çıkıp da “Türkiye’de ufak bir park yüzünden kitlesel ayaklanma çıkacak”, “Atatürk ve Apo bayraklı gençler el ele tutuşup Taksim’in göbeğinde Paris Komünü gibi komün kuracak”, “Sınırı geçmeye çalışan 34 Kürt köylü savaş uçaklarıyla öldürülecek” vs. dese inanır mıydınız? Haydi sonuncusunu geçelim, Kürtler sınırı geçmeye çalışmasa da, köylerinde otururken dahi savaş uçağıyla bombalanabiliyor (Bknz: 1994 Kuşkonar ve Koçağılı köyleri). Ama geri kalanına muhtemelen kimse inanmazdı 10 yıl önce.

Silah şirketlerinin orta vadeli hedefi İHA’lara otonomi kazandırmak – böylece aralıksız 10 saatten daha fazla çalışamayan bir İHA operatörü insan yerine 7/24 İHA’lardan gelen veriyi inceleyerek kimin terörist olduğuna, kimin vurulacağına kendisi karar veren bir yazılım yaratmak. Bilim-kurgu gibi geliyor değil mi? Yine de bir on yıl daha bu kararın uygulanmasının, yani son olarak veriyi kontrol edip düğmeye basma görevinin bir insanın onayına bağlı olacağını söylüyorlar. Bir silah şirketinin verdiği söze, bir bilgisayarın verdiği “Bunlar terörist” kararı kadar güvenebilir miyiz?

EN SON NE ZAMAN TERÖRİSTTİN?

Gerçi kararı veren bilgisayar değil de insan olunca daha mı güvenilir? “Bunlar terörist” diyip İHA’dan yağdırdıkları bombalar düğün konvoyuna düştü mesela Yemen’de, Roboski’den neredeyse tam 2 yıl sonra. 17 kişi öldü, 20 kişi yaralandı. Yargılanacak bir sorumlu bulunamadı.

Kararı veren bilgisayar değil de insan olunca daha mı güvenilir? Siz en son ne zaman Türkiye’nin en yetkili insanı tarafından terörist ilan edildiğinizi hatırlıyor musunuz? Berkin Elvan’ın cenazesinde mi? Gazetecilik yaptığınız için mi? 1 Mayıs’ta mı? Kalekol inşaatına karşı çıkarken mi? Çantanızda baret ve maske olduğu için mi?

BÖCEK DEĞİL, ÇOCUK

Bu yazıyı yazmama sebep olan, yukarıdaki fotoğrafta gördüğünüz azılı terörist. Annesini, babasını ve iki kardeşini öldüren İHA saldırısından sağ çıkmayı başarmış. Bir grup sanatçı #BöcekDeğil (#NotABug) diye bir kampanya başlatarak bu küçük kızın dev fotoğrafını basıp Pakistan’ın en çok bombalanan bölgesi olan Khyber Pukhtoonkhwa’daki bir köyde yere sermişler. ABD’de bir askeri üste monitöre bakan İHA operatörlerine böcek ezmediklerini, çocuk öldürdüklerini hatırlatmak için.

OBAMA: EMRİ BEN VERDİM

Roboski’nin aksine, Pakistan’ın, Yemen’in sorumluları saklanmıyor. “Emri ben verdim” diyor Obama. Pakistan’daki mahkemeler ABD’nin İHA bombalamalarını yasadışı, insanlık suçu, BM sözleşmeleri ihlali ve savaş suçu olarak tanımlasa da Obama bu yöntemin verimli bir yöntem olduğunu, sivil sayısından daha fazla terörist öldürüldüğünü söyleyerek suçlamaları reddediyor. ABD’yi işgal edemeyeceklerine göre, Pakistan’da yaşayan insanların elinde bu katliamları durdurmak için hiçbir güç yok. Her İHA saldırısından sonra ortalama 50 kişinin tepki olarak terör örgütlerine katıldığını hesaplıyor ABD Dışişleri Bakanlığı. Böylece sonraki İHA saldırılarının da zemini hazırlanmış oluyor.

KATLİAMLARI BİZ FİNANSE EDİYORUZ

Bütün bu katliamları biz finanse ediyoruz. Sen, ben, arkadaşların, ailen… İçinde yaşadığımız sisteme sadık yurttaşlar olarak cüzdanımızdan çıkan paralar bir çocuğun kafasına düşen bombaya dönüşüyor: Mesela devlete verdiğiniz vergiler, ordu bütçesine dönüşüp silah şirketlerini, böylece daha gelişmiş İHA’ları besliyor. Mesela kullandığınız benzini üreten şirketler petrol zengini ülkelerdeki savaşları destekliyor. Dünya çapında her yıl 2 trilyon dolara yakın para orduların ihtiyaçları için harcanıyor. Buna silah şirketlerinin bütçeleri ve harcamaları dahil değil.

BİR ÇOCUK GÖĞE, BİNLERCESİ YERE

Kısaca, biz bu sistemin çarkı olmaya devam ettikçe, silah şirketlerinin para kazanması gibi ekonomik çıkarlar uğruna sürdürülen savaşlarda çocukların üzerine bomba yağmaya devam edecek. Dün Roboski’de, bugün Pakistan ve Halep’te, yarın? İhtiyaca göre İstanbul’da, Lefkoşa’da veya dünyanın herhangi bir yerinde. Hepimizi potansiyel “ezilmeyi bekleyen böcekler” olarak gören kapitalist düzeni yıkmadıkça Pakistan’da bir çocuğun yüzü göğe, dünya çapında binlercesininki yere bakmaya devam edecek.

İHA’ların geçmişi

İnsansız Hava Araçları ABD’nin Vietnam Savaşı’yla birlikte geliştirilmeye başlandı. Pilot kaybetmek istemeyen ABD ordusu, uçakları uzaktan kumanda edebilmek için teknoloji geliştirmeye başladı. Başlangıçta daha çok gözlem amaçlı kullanılan İHA’lar, özellikle 1990’lardan sonra üretilen gelişmiş modellerle birlikte sıklıkla saldırı görevleri için de kullanılır hale geldi. Günümüzde 50’den fazla ülkede gözlem veya saldırı amaçlı İHA bulunuyor.