Emniyet Genel Müdürlüğü 2015 yılında bir buçuk milyondan fazla göz yaşartıcı gaz ve ses-ısık bombası almayı hedefliyor. Bu miktar Gezi’de kullanılanın 12 katı. Teknik şartnameye göre Türkiye’de 50 kişiye bir gaz fişeği düşecek. Silahların kamuya maliyeti ortalama 50 milyon TL olacak

ONUR EREM twitter: @onurerem 09.11.2014

Son iki yılda yaptığı hamlelerle dünyanın en büyük göz yaşartıcı gaz alıcılarından biri haline gelen Türkiye 2015’te bir buçuk milyondan fazla gaz fişeği almayı hedefliyor. Fişeklerin bir kısmı havada parçalara ayrılıp 50 metre çapında bir alana dağılarak daha fazla insanı bir kerede gaza boğabilecek, toplam maliyetleri yaklaşık 50 milyon TL olacak.

GEZİ’DEKİNİN 12 KATI GAZ

Emniyet Genel Müdürlüğü Güvenlik Dairesi Başkanı Arif Çankal’ın 20 Ekim’de imzaladığı teknik şartnamelere göre polis güçlerinin 2015’teki mühimmat ihtiyacı 1 milyon 431 bin 615 adet göz yaşartıcı gaz fişeği, 77 bin 400 ses-ışık fişeği ve 5 bin sis el bombası olarak belirlendi.

Polis güçleri Gezi eylemlerinde üç haftada 130 bin gaz fişeği kullanmıştı. 2015 için alınacak gazlar Gezi’de kullanılan gaz miktarının yaklaşık 12 katına denk geliyor. Gaz fişeklerinin fiyatı üreticiden üreticiye göre değişse de ortama 11-17 dolar aralığında. Türkiye bu gazlar için toplam 40 – 60 milyon TL arası bir para ödeyecek.

Yeni gaz fişeklerinin dört farklı tipi olacak. Farklı tiplere göre alınacak gaz fişeği tipleri ise şöyle:

>> 600 bin adet Tip-1 37/38 milimetrelik göz yaşartıcı gaz fişeği: İçindeki CS oranı yüzde 20 ile 25 arasında olacak. Kimyasal madde miktarı (CS, yakıcı madde ve diğer kimyasallar) en az 90 gram olacak. Fişek en az 120 metre mesafeye atılabilecek.

>> 57 bin 300 adet Tip-1/A beş odacıklı 37/38 milimetrelik göz yaşartıcı gaz fişeği: İçinde beş ayrı gaz odacığı bulunacak. Bu odacıklar fişek ateşlendikten sonra ayrılıp birbirlerinden bağımsız olarak içerisindeki gazı yayma özelliğinde olacak. Odacıklar fişekten ayrıldıktan sonra 50 metrelik alan içinde dağılma gösterecek. İçindeki CS oranı yüzde 20 ile 25 arasında, kimyasal madde miktarı en az 80 gram olacak olacak, 75 metre uzağa ateşlenebilecek.

>> 374 bin 315 adet Tip-1/B üç odacıklı 37/38 milimetrelik göz yaşartıcı gaz fişeği: İçinde üç ayrı gaz odacığı bulunacak. Fişek ateşlenince birbirinden ayrılacak bu odacıklar 40 metrelik bir alana yayılacak. İçindeki CS oranı yüzde 20 ile 25 arasında, kimyasal madde miktarı en az 80 gram olacak olacak, 75 metre uzağa ateşlenebilecek.

>> 400 bin adet Tip-2 40 milimetrelik gaz fişeği: İçindeki CS oranı yüzde 20-25 arasında olacak, yakıcı ve kimyasal madde toplamı en az 90 gram olacak, 120 metre mesafeye atılabilecek.

YERE 7 METREDEN ÇARPTIRILABİLECEK

Bu fişeklerin ortak özellikleri: 2-3 saniye içinde gaz yaymaya başlayacak, 20-35 saniye arasında bütün içeriğini salacak olmaları. Fişeklerin toplam ağırlığı en fazla 250 gram olacak. Yere yedi metre yükseklikten çarptırılıp kullanılabilecek. Kovanın dışı alüminyum veya aynı sertlikteki bir malzemeden olacak, ısıya dayanacak.

Çevik Kuvvet 2015’te çok sayıda ses-ışık fişeği ve sis el bombası da almayı planlıyor. Teknik şartnameye göre alınacak mühimmatın sayıları ve özellikleri şöyle:

180 DESİBEL SES, 8 MİLYON MUM IŞIK

>> 77 bin 400 Tip-4 Ses-ışık fişeği: 3-5 gram arasında patlayıcı içerecek. Fişek patladığında 170-180 desibel ses, 5-8 milyon mum ışığı parlaklığa sahip olacak. Atıldıktan sonra 2-3 saniye içinde patlayacak. Ağırlığı en fazla 220 gram olacak. Fişekler -25 derece ile 50 derece arasında çalışabilir özellikte olacak.

>> 5 bin sis el bombası: İçinde beyaz renkli yoğun duman perdesi oluşturabilecek terephthalic acid (TPA) veya 9,10-antrakinon olacak. 1-3 saniye içinde gaz yaymaya başlayıp 30-55 saniye arasında gazı salacak. En fazla 400 gram olacak, -25 ile 50 derece arasında çalışabilecek. Raf ömrü 5 yıl olacak.

Alım için görüşmeler başladı

Emniyet Genel Müdürlüğü ve ithalat-ihracat firmaları Ekim sonunda imzalanan şartnamelerin ardından kimyasal silah üreticisi şirketlerle ilişkiye geçerek gaz tedariki için görüşmeler yapılmaya başladı. İlk aşamada tedarikin yaklaşık 500 bininin Güney Kore’deki Daekwang Kimyasal Şirketi’nden yapılması planlanıyor. Sene içindeki ek alımlarla birlikte sayının iki milyona kadar çıkması da mümkün. Diğer alımların ise Brezilya’daki Condor, ABD’deki NonLethal Technologies, Çin’deki Hubei NanXing Chemical ve Norinco’dan yapılması gündemde. Koreli Daekwang’ın Türkiye ve Bahreyn gibi ülkelere kimyasal gaz satışı 2013 yılında Kore kamuoyunda tepki yaratmıştı. Bahreynli bir sivil toplum heyetinin Kore’ye ziyareti sonrasında konu Kore meclisine taşınmış ve sevkiyatlar iptal edilmişti. Bu yüzden Daekwang ve Türkiye’deki ithalat partnerlerinin tepki çekmemek için sevkiyatı üçüncü bir ülke üzerinden yapmayı planladığı konuşuluyor.

Ne yapılabilir?

Şirketlerin Türkiye, Bahreyn gibi baskıcı rejimlere gaz satışı ülkelerinde her zaman tartışma yaratıyor. Kore gibi ülkelerde bu tarz silah ve mühimmatların ihracatı özel izinlere bağlı oluyor. Bahreynlilerin yürüttüğü kampanya ile Kore Savunma Alımları Programı Müdürlüğü artık Bahreyn’e gaz satışına izin vermiyor. Benzer bir kampanya Türkiye için de yürütülebilir. Göz yaşartıcı gaz ihracatçısı ülkelere e-posta atarak Türkiye’ye gaz satışını durdurmalarını söylemek istiyorsanız şu linkten e-posta atabileceğiniz adresleri ve örnek metni görüntüleyebilirsiniz: wp.me/p2psMa-VA