Antonis Broumas*

27.01.2015

Yunanistan’a hoşgeldiniz. 1936’daki İspanya Devrimi’nden beri ilk defa bir sol parti Avrupa’da seçimleri kazandı. SYRIZA bu haftasonu 300 sandalyenin 149’unu aldıktan sonra tasarruf paketi karşıtı küçük bir sağ partiyle koalisyon kurdu.

Yunan halkı yedi yıllık neo-liberal yıkımın ardından ülkeyi 40 yıldır yöneten iki partili rejimi alaşağı etti. Popülist sağcı Yeni Demokrasi yüzde 27.8 oy alırken eski sosyalist yeni neo-liberal PASOK yalnızca yüzde 4.6 oy aldı. SYRIZA ise yoksulların ve vahşice proleterleştirilen alt-orta sınıfın oylarını toplayarak 2012’deki seçmen kitlesine yüzde 10 daha ekledi.

Toplum için rota değişimi

SYRIZA, parçalanmış Yunan solundaki farklı politik grupların, alternatif küreselleşme hareketleriyle birlikte başlayan 15 yıllık işbirliğinin bir sonucu. Yüzde 4’lük oylardan 2012’de yüzde 27’ye ulaşması, ülkeyi sarsan ve PASOK iktidarını çökerten kitlesel toplumsal hareketlerin dinamiklerini temsil edebilmesi sayesinde gerçekleşmişti. Bu seçimin ardından neo-liberal yeniden yapılanmaya ve sağ politikalarına devam eden Yeni Demokrasi – PASOK koalisyonu, Yunan toplumunun ezilen katmanlarının temsili demokrasideki arayışını SYRIZA’ya yöneltti.

SYRIZA, iki spesifik teklif ile toplumsal bir ittifak yaratarak seçimleri kazanmayı başardı. Birincisi alt sınıfların maruz kaldığı neo-liberal kıyımın etkilerini düzelten bir toplumsal kurtuluş planı. İkincisi de Yunanistan’ın kamu borcunu IMF ve AB ile tekrar görüşerek makul bir seviyeye çekme planı. bu mütevazı plan kulağa radikal solcu gelmese de AB ve küresel kuruluşların temelini oluşturan neo-liberal ortodoksluğu kırmak için için radikal bir değişim anlamına geliyor. Üstelik yalnızca Yunanistan’a umut sağlamanın ötesine geçip, Avrupa Birliği’ndeki güç dengelerinde daha büyük bir değişim yapma potansiyeline sahip.

Halk gücü dalgalanırken

İlginç gözükse de, SYRIZA’nın yükselişi Yunanistan’daki toplumsal hareketlerin son iki yılda gerilemesiyle aynı anda gerçekleşti. Bu seçimler Yunanistan ve ötesinde, yeni ve daha güçlü bir toplumsal mücadele dalgası başlatabilir. Temsiliyet sistemini seçmenleri pasifleştirme ve siyasi sistemi stabilleştirmek için kullanma dönemi sona erdi. Yoksullar nefes alabilmek için SYRIZA’ya oy verdi ancak toplumda bunun ötesinde özgürlük, toplumsal adalet ve radikal bir demokrasi için talepler yüksek.

Gençlik, prekarya ve işsizler büyük ve dinamik toplumsal gruplar haline geldi ve artık onların rızasını ılımlı sosyal demokrat politikalarla almak mümkün değil. Yıllar süren baskı döneminin ardından, hareketlerin güçlerini kitleselleştirmesiyle birlikte taban hareketlerinden militanlar artık rejime karşı tüm zeminleri kazanacak ve Yunan oligarşisiyle daha güçlü bir pozisyondan savaşacak kadar olgun. Toplumsal karşıtlıklardaki yükselişin devam etmesi boşuna değil.

Atina çağırıyor, yankı yayılıyor

Yunanistan’da halkın gücünün tabandan artacağı bir dönemdeyiz. Bu çağrılar Avrupa’da da yankılanıyor. Podemos’un yanı sıra, İspanya alternatif taban hareketlerinin temsili demokrasiyle deneylerinin erime potasına dönüştü. İrlanda, İskoçya ve Doğu Avrupa’da toplumsal tabanın politikleşmesi güçlü sol veya sol-popülist partiler doğurdu. İtalya ve Fransa’daki toplumsal hareketler yeniden canlanıyor. Avrupa çapında hareketler eskiden olmadığı kadar birbiriyle iç içe.

Dahası, yıllar süren neo-liberal tasarruf politikaları nedeniyle Avrupa’nın çeperindeki halklar benzer toplumsal koşullarla karşı karşıya. Yunan solunun zaferi onlara, kendi ülkelerinde benzer bir radikal değişim yapabilmek için umut oldu. Eğer Avrupa’nın neo-liberal elitleri Yunanistan’ı uzlaşmaz tavırlar ve sert koşullarla yıkmaya çalışırsa bu savaş diğer ülkelere de sıçrayacak. Avrupa Birliği’nin varolan neo-liberal yapıları dışında alternatif bir Avrupa gerçekten mümkün. Gelecek artık elimizde. Artık karşı saldırımızı hazırlama dönemi.

BirGün için çeviren: ONUR EREM

* Teknoloji hukukçusu ve hukuk-teknoloji-toplum etkileşimi üzerine araştırmacı. Westminster Üniversitesi’nde entelektüel müşterekler üzerine doktora öğrencisi. Toplumsal otonomi için taban hareketlerinde militan.