28.03.2015 Nicola Zolin & Roberto Pizzato – Amsterdam | Çeviri: Onur Erem

Fotoğraflar: Nicola Zolin

Avrupa’da yeni öğrenci hareketleri ve üniversite işgalleri dalga dalga yayılıyor. 25 Mart’ta Yeni Üniversite hareketi, Amsterdam Üniversitesi’nin kentin kalbindeki binası Maagdenhuis’deki işgalinin birinci ayını kutladı. Bir grup öğrenci Şubat ayından beri bu mekanda yaşıyor, yerel ve uluslararası entelektüellerin de katılımıyla eğitimler, atölyeler ve sunumların da dahil olduğu pek çok etkinlik örgütlüyor. Talepleri ise doğrudan demokrasi, yönetime katılım, finansal kesintilerin durdurulması ve üniversitenin ilerici bir şekilde yeniden yapılandırılması.

Eğitim sisteminin temel sorunu

Eğitim insan için dünyaya açılan bir penceredir, merakı tetiklemesi, insanlara hayal kurmak, yaratıcı olmak ve yaşamak istedikleri gibi bir dünya kurmak için için anahtarlar sunması gerekir. Fakat üniversiteler günümüzün ekonomik ve yüksek derecede bürokratik finansal sistemini yansıtmaya mahkum edildiğinde diyalog için samimi bir agora oluşamaz, karşılaşmalar yaşanamaz, farklı anlatılar keşfedilemez. İnsanlık tarihinin içinde bulunduğu aşamaya dair alternatifler çizilemez. İşte tam da bu karamsar tablonun içinde yeni idealleri olan ve günümüzün perspektifini kabul etmeyen bir grup öğrenci, eğitim kurumlarının ticarileştirilmese karşı bir protesto olarak üniversite binalarını işgal etti.

Bir binadan diğerine işgal

13 Şubat’ta “Yeni Üniversite”nin öğrencileri ve akademisyenleri Amsterdam Üniversitesi’nin Bungenhuis binasını işgal etti ve üniversitenin “reform”larını geri çekmesini talep etti. Yönetim Kurulu ile müzakerelerden bir sonuç çıkmayınca binayı boşaltmayı reddeden öğrenciler polis tarafından zorla binadan çıkarıldı. Aynı gece öğrenciler Amsterdam Üniversitesi’nin yönetim binası olan ve kentin kalbinde yer alan Maagdenhuis binasının kapılarını zorladı, günümüze kadar devam eden işgali başlattı. Aynı bina 1969’da da öğrenciler tarafından işgal edilmişti. Hareket, hedeflerine ulaşmak için doğrudan demokrasi ve öz örgütlenme pratiklerini kullanıyor.

Antitez bildirisi

Yeni Üniversite hareketinin arkasındaki öğrenciler ve akademisyenler “Antitez” adlı bildirilerinde “işgal sayesinde sonunda kendimizi postmodern sinizmden kurtarmayı başardık” diyorlar. Bu anlamda, eyleme geçerek işgal etmeleri “genç nesillere güçsüz oldukları düşüncesinin yerleştirilerek onların duyarsızlaştırılmasına karşı bir tepkiydi”. 25 Mart’ta Maagdenhuis’te bir konuşma yapan Fransız felsefeci Jacques Ranciere “Sistemin mantığı aciz olan, aciz olduğunu hisseden ve aciz olduğunu onaylayan insanlar yetiştirmektir” diyerek doğruluyordu Antitez bildirisindeki ifadeleri.

İşgal değil özgürleştirme

Maagdenhuis’daki etkinliklerin ilk ayında Yeni Üniversite hareketi çok sayıda atölye düzenledi, film ve belgesel gösterimleri yaptı, konserler ve günlük dersler örgütledi. Derslere daha önce Occupy hareketine dâhil olmuş David Graeber gibi akademisyenlerin yanı sıra daha önce Occupy ile ilişkilenmemiş akademisyenler de katıldı. Bu süreçte Yeni Üniversite’de “işgal” kelimesinin kullanımı bırakıldı, yerini “özgürleştirme” terimi aldı.

Hareketin üyelerinden Onruststoker, bildiride yer alan yazısında, hareketin geleceğe dair somut bir planı olmadığını kabulleniyordu. Ona göre “Bir son anlamına gelmeyeceğini baştan söylememiz gereken müzakerelerde” ilerlemek ancak özgür yaratıcılıkla mümkün olabilir; “Somut, öznel veya türlü türlü olabilecek ideallerimizi deneylere dönüştürebilecek bir özgür yaratıcılıkla”.

‘Bu daha başlangıç’

“Biz yalnızca bu mekanı işgal etmiyoruz” diyor harekete Maagdenhuis işgalinden sonra dahil olan Micheil, “Başka yerlerde de ortaya çıkan yeni üniversite işgalleriyle büyük bir ailenin bir parçası gibi hissetmeye başladık”. 18 Mart’ta London School of Economics’te başlayan yönetim binası işgali Amsterdam’daki öğrencilerin özgüvenini artırdı. Londra’daki işgalciler “İşgallerin gücü birer domino etkisi yaratmalarıdır: Bu daha başlangıç” diyorlar. Birkaç hafta önce de Kanada’nın pek çok kentinde öğrenciler üniversiteye ayrılan kaynakların kısılmasını ve eşitsiz bir şekilde dağıtılmasını protesto etmek için grev başlatmıştı.

Hem tarihi hem geleceği yazmak

Amsterdam’daki öğrenciler taleplerinin dinleneceklerinden emin. Amsterdam Üniversitesi’ni bitirdikten sonra, akademide bugün protesto edilen aksaklıklar nedeniyle akademik kariyer fikrini terk eden mezunlardan Joyce Pijnenburg “Taleplerimizden biri araştırma ve öğretime ayrılması gereken parayla emlak spekülasyonu yapılmasının sonlandırılması” diyor. İşgalin başından beri hareketin içinde olan felsefe öğrencisi Michele Mugia ise 1969’da hükümetin öğrencilerin taleplerini dinleyerek üniversitenin yönetimine dair yasaları değiştirmek zorunda kaldığını hatırlatıyor. Michele zamanının çoğunu işgal mekanındaki etkinlik ve mitingleri örgütlemek için harcıyor. “Burada herkes hem tarih yazdıklarına, hem de geleceği yazdıklarına inanıyor” diyor gururla.

Eylemin ve yaratımın gücü

Amsterdam Üniversitesi’nin öğretmenlerinden Bertie Kaal, Yeni Üniversite mücadelesini destekliyor ve “1969’daki işgalin kazanımları sonraki onyıllarda kaybedildi, yukarıdan aşağıya bir eğitim sistemi baskın hale geldi” diyor. Bertie, öğretmenlerin işlerini kaybetme korkusu nedeniyle çoğu zaman seslerini çıkarmadığını, protesto edemediğini söylüyor, “Öğrencilerin protesto etmesinin bir nedeni de profesörlerinin bunu yapmaması ve öğrencilerin bunu başarmasından ötürü mutluyum” diyor. Yeni Üniversite’nin arkasındaki öğrenciler korkusuzca birbirlerine kenetlenmiş. Kolektifin bir parçası olan Micheil şunları söylüyor: “Diğer hareketler ve siyasi partiler bizden ilham alıyor. Onlara, eyleme geçip inandığınız şeyi yaratmaya başlayınca nelerin mümkün olacağını gösterdik.”