—
‘SOL VİZYON SUNMALI, SOMUT ADIM ATMALI’
Finlandiya, Haziran 2011 seçimlerinden 6 partili bir koalisyonla çıktı. Çok farklı siyasi düşüncelerden partilerin bir araya gelmesine ve mecliste 2 parti dışında bütün partilerin koalisyona dahil olmasına rağmen, 200 kişilik mecliste ancak 124 sandalye elde edebildi koalisyon.
Finlandiya’da sola baktığımızda karamsar bir tablo görüyoruz. Sol İttifak üst üste beşinci genel seçiminde oy kaybederken Sosyal Demokrat Parti de üst üste üçüncü seçiminde oy kaybetti. Sosyalistleri temsil eden Sol İttifak’ın, muhafazakar Hristiyan Parti ve merkez sağ partisi Ulusal Koalisyon Partisi ile koalisyona girmesi Sol İttifak’ın içinde tartışma yarattı, 2 milletvekili koalisyondan desteğini çektiğini açıkladı. Bu karmaşık tabloyu daha iyi anlamak için Sol İttifak‘ın Uluslararası İlişkilerden Sorumlu Siyasal Danışmanı ve Avrupa Sol Partisi Yönetim Kurulu Üyesi Jussi Saramo ile röportaj yaptık:
>> Seçimlerin ardından çok farklı kutuplardan 6 parti bir araya gelerek ancak bir koalisyon oluşturabildi. Sol İttifak neden bu koalisyonun bir parçası olmaya karar verdi?
Sol İttifak Uluslararası İlişkilerden Sorumlu Siyasal Danışmanı ve Avrupa Sol Partisi Yönetim Kurulu Üyesi Jussi Saramo
Koalisyona katılmamızın nedeni, ülke yönetimini elimizden geldiğince etkileme isteğiydi. Koalisyon üyesi olan bazı partilerle uyuşmasak da elimizden geldiğince görev alarak siyaseti etkilemek, “biz bu koalisyonda yer almayız” diyerek köşemizde oturmaktan daha mantıklı geldi. Ayrıca şu anki hükümet, 1980’lerden beri ilk defa gelir dağılımını düzeltmek için adımlar atan bir hükümet. Zenginlerin ödediği vergiler, özellikle de gelir vergisi arttırılırken yoksulların ödediği vergiler ise azaltılıyor. Toplumdaki eşitsizliği azaltmak için bir çok adım attık, ayrıca işsizlik maaşında 120 avroluk (300 TL) bir arttırıma gittik.
>> Ulusal Koalisyon Partisi ve Hristiyan Demokrat Parti gibi partilerle aynı koalisyonun parçası olmak sizin için sorun yarattı mı?
Tabi ki hükümetin içinde Ulusal Koalisyon Partisi ve Hristiyan Demokratlar ile sürekli bir mücadele halindeyiz. Koalisyona dahil olmayan 2 sağ parti ile birlikte parlamentoda büyük bir sağ çoğunluk olsa da, koalisyonun içerisinde Sosyal Demokratlar ve Yeşiller ile birlikte bir sol çoğunluk oluşturduğumuzu söyleyebilirim.
>> Bildiğim kadarıyla 2 milletvekiliniz Ulusal Koalisyon Partisi ve Hristiyan Demokratlar ile birlikte hareket etmemek için koalisyonun bir parçası olmayı reddetti. Onlar hakkında ne düşünüyorsunuz?
Onlar koalisyondaki sağ partilerden şikayetçiydiler, oysa şu an muhalefette daha büyük 2 muhafazakar parti ile birlikte hareket ediyorlar. Bizi hayal kırıklığına uğrattılar. Seçmenlerimiz, onların ihanetini cezasız bırakmayacaktır.
>> İskandinavya sosyal demokrasinin kalesiydi. Ancak günümüz Finlandiyası’nda Sosyal Demokrat Parti’nin 3 seçim üst üste oy kaybettiğini görüyoruz. Bunu neye bağlayabiliriz? Sosyal demokrasi çağdışı mı kaldı?
Finlandiya’da Sosyal Demokrat Parti ve bizim öncülümüz olan Komünist Parti eskiden daha güçlüydüler, koalisyonlarda yer aldılar.
Finlandiya halkının çoğu kendini solcu olarak tanımlamasa da solcu değerlere sahipler. Siyasi partiler için de aynısını söylemek mümkün; bütün partiler az çok sosyal demokrattır Finlandiya’da. Diğer İskandinav ülkeleri için de aynısını söyleyebiliriz.
Ancak buna rağmen sağcılar ufak adımlarla da olsa toplumu daha adaletsiz bir yapıya itmek için uğraş veriyor. Sosyal Demokrat Parti ise geçmişte neo-liberal politikalara destek vererek benzer bir adım atmıştı.
Sosyal Demokrasi ile geçmişte bir çok güzel şey başarmış olsak da artık eskimiş sosyal demokrasinin ötesine geçmek istiyoruz.
>> Günümüzde sol kökenli ve önemli sayılabilecek küresel hareketlere tanık olsak da iş seçimlere gelince sosyalistler Finlandiya ve Türkiye’de de görüldüğü gibi pek oy toplayamıyor. Sizce niye böyle? Sol kendini yenileyerek siyasal alanda rekabetçi kalmayı başaramadı mı?
Aşırı sağ, kapitalizmin yarattığı problemlere kolay (ve yanlış) cevaplar veriyor. İnsanlar bu kolay cevaplar sayesinde öfkelerini bu kurumlar aracılığıyla ifade ediyorlar. Liberal sağ ise kapitalizmden en iyi kendilerinin anladığını, para kazanmak için kendilerine ihtiyaç olduğunu savunuyor.
Başarının gelmesi için sol, daha iyi bir toplum için parlak bir vizyon sunmalı ve ona ulaşabilmek için somut adımlar atmalı. Geçmişte yaptığımız buydu. Bugün de hükümette yer alarak bu somut adımları gerçekleştiriyoruz. Ancak biliyoruz ki, küresel bir dünyada başarılı olmamız için, diğer ülkelerde de sol hükümetlerin olmasına ihtiyacımız var.
>> İskandinavya’da yükselen Korsan Partileri hakkında ne düşünüyorsunuz?
Korsan Partileri, çağımızın bilgi toplumundaki insan hakları sorununa bir tepki olarak ortaya çıktılar. Geniş resme baktığımızda onların da kapitalist özel mülkiyet hakkı ve solun özgürlük mücadelesinde solun tarafında yer aldığını görüyoruz. Korsan Parti destekçileri de yavaş yavaş bunun farkına varıyorlar. Bence onların varlığı solu büyütecek bir adım.
>> AB üyesi bir ülke olarak AB’ye bakışınız nasıl? Türkiye’nin üyeliğini destekliyor musunuz?
Biz AB’ye karşı hep eleştirel olduk. Ama içinde yer almamız kaçınılmazsa, o zaman da sistem içinde mücadele ederek AB’yi daha iyi bir sisteme dönüştürmek gerek diye düşünüyoruz.
Türkiye-AB müzakerelerinin devam etmesi gerek. Türkiye yükümlülüklerini yerine getirdiğinde, diğer adaylar gibi üye olma hakkına sahip olmalı, bir ayrımcılığa uğramamalı. Bu kararı verecek olan ise ne AB halkları, ne de elitlerdir; bu kararı Türkiye halkı bir referandumla vermeli.
Finlandiya parlamentosuna bakış
Finlandiya’da koalisyonun en büyük partisi, AKP gibi Avrupa Halkları Partisi üyesi olan ve liberal muhafazakar politikalara sahip, seçimin birincisi Ulusal Koalisyon Partisi. Oyları yüzde 2, sandalye sayısı 6 azalan parti yüzde 20 oy ile 44 sandalye çıkardı. Oyları yüzde 2 azalan bir diğer koalisyon üyesi ise CHP ve BDP gibi Avrupa Sosyalistler Partisi üyesi olan Sosyal Demokrat Parti oldu. Parti yüzde 19 oy ve 42 sandalyeye sahip oldu. Koalisyonu dışarıdan destekleyen parti, ÖDP gibi Avrupa Sol Partisi üyesi olan Sol İttifak. Partinin oyları seçimde yüzde 1’den daha az miktarda azalsa da parti 3 sandalye kaybetti. Yüzde 8 oya sahip partinin 14 sandalyesi bulunuyor, ancak 2 vekil koalisyona destek vermiyor. Oyu yüzde 1 azalan, Yeşiller Partisi gibi Küresel Yeşiller üyesi olan Yeşil İttifak ise 5 sandalye kaybederek yüzde 7.3 oyla 10 sandalyeye sahip oldu. Finlandiya’daki İsveç kökenlilerin sorunlarına odaklanan İşveçli Halkın Partisi ise yüzde 4 oyla 9 sandalye çıkardı. Koalisyonun son üyesi ise seçimde yüzde 1 oy kaybeden Hristiyan Demokratlar. AKP gibi Avrupa Halkları Partisi üyesi olan Hristiyan Demokratlar’ın 6 sandalyesi bulunuyor.
Muhalefette ise 2 büyük parti bulunuyor. Milliyetçi ve popülist Gerçek Finler Partisi seçimde büyük bir patlama yaparak oyunu yüzde 4’ten 19’a, sandalyesini de 5’ten 39’a çıkardı. Yüzde 7 oy kaybeden liberal politikalara sahip Merkez Parti’nin sandalye sayısı ise 51’den 35’e geriledi.
Öncesi:
İskandinav Solu Söyleşileri-1: Norveç – SOSYAL PROGRAMLAR ZAFER GETİRİYOR
İskandinav Solu Söyleşileri-3: Danimarka – NATO’YA DA AB’YE DE KARŞIYIZ
Onur Erem 