Türkiye Sakatlar Derneği üyeleri karşılaştıkları engelleri BirGün’e anlattı: Sokakta dilenci zannediliyoruz, kaldırımda yürüyemiyoruz, toplum bizi problem olarak görüyor. Sesimizi duyurmak için belediyelerin camlarını kırmaktan başka çaremiz yok

ONUR EREM

Güçlükle ilerledikleri bir kaldırımın sonuna geldiklerinde rampa olmadığını görüyor, yüzlerce metre geri gitmek zorunda kalıyorlar. Durakların kendilerine göre düzenlenmiş olmaması nedeniyle otobüslere binemiyorlar. Yetkililerin, görevlilerin ve toplumun özensizliğinden yakınıyor.

Ortopedik engellilerin sorunlarını Sakatlar Derneği üyesi Mustafa Özdemir, Mustafa Koca ve Hüseyin Sevinç ile konuştuk.

>> Gündelik hayatta en sık karşılaştığınız sorunlar neler?

Mustafa Özdemir

Mustafa Özdemir: Dışarıda tuvalete gidemiyoruz, hiçbir yerde engelliye uygun tuvalet yok. Camiye gitmek istiyorum, engelli girişi yok. Fatih Camii’nde bu umursamazlığa isyan ettim ve 2 ay önce caminin camlarını kırdım cuma namazı sırasında. Ancak o zaman beni ciddiye alıp engelli rampası yaptılar. Yaptılar da ne oldu, abdest alacak yerimiz yok, musluklar da tuvaletler de bize uygun değil. Bu talebi de dile getirdim “Eee senin de amma problemin varmış” dediler. Bunlar problem değil, ihtiyaç. Bizi problem olarak görmeleri üzücü. Yakın zamanda gidip muslukları da kıracağım. Başka türlü anlamıyorlar. Aksaray metrosunun asansörüyle ilgili sorunlarımızı da, ancak asansörün camlarını kırdıktan sonra dikkate aldılar.

Kaldırımlarda olmayan rampalar, rampanın önüne park etmiş araçlar, otobüslerin duraklara yanaşamaması… Çok sorunumuz var ama bunları belediyelere ilettiğimiz zaman “Sen git engelli derneği başkanın gelsin, o anlatsın” diyorlar.

Mustafa Koca: Yolda yürürken her gün kaldırımda en az 4-5 insan beni dilenci zannedip kovmaya çalışıyor.

MÖ: Ben geçen bir bakkalın camına tıklattım bisküvi almak için, eliyle işaret yapıp “Git buradan” dedi. Ben de camını kırdım bu yüzden. “Ben seni dilenci sanmıştım da o yüzden git dedim” dedi sonra.

Hüseyin Sevinç ve Mustafa Koca

Hüseyin Sevinç: Ben sonradan engelli oldum. Bir iş kazası geçirdim, yüksek gerilime kapıldım 1995 yılında. Kollarımı kaybettim. Tekerlekli sandalyedeki arkadaşlar kadar çok sıkıntı yaşamasak da bizim karşımıza da çok engel çıkıyor. Engellilere “Ne işin var kardeşim burada, bir de seninle mi uğraşacağız, git evinde otur” deniyor.

Örneğin toplu taşıma kullanacağım zaman bazen görevliler kartımı görmek istiyor. “Kart cebimde, elim yok çıkartamıyorum” diyorum, “Bana ne” diyorlar. O zaman kartı cebimden almalarını söylüyorum, “Elimi cebine sokmam” diyorlar.

>> Belediyelerin, engellilerin karşısına çıkan engelleri tespit edip düzeltmek için bir kadrosu yok mu?

MK: Var da yönetimin işine gelmiyor onları dinlemek. Eğer belediyelerde çalışan engelliler sorunları gündeme getirip çözülmesi için bastırırlarsa “Bak sana bu halinle iş vermişiz, bizi daha fazla uğraştırma” demeye getiriyorlar. İşten kovulma korkusu çok yüksek.

MÖ: Ben Kadir Topbaş’ı da, Fatih Belediye Başkanı’nı da tekerlekli sandalyeye bindirerek gezdirdim, daha ilk sokakta engeller yüzünden ilerleyemez hale geldik. “Yapacağız” diyorlar ama bunlar hep sözde kalıyor. Bir denetleme mekanizması yok.

>> Belediyelerin hizmetlerini nasıl değerlendiriyorsunuz?

MÖ: Sırf zorunluluktan yaptıkları şeyler, göstermelik. Fatih’te bir sağlık ocağı var, merdivenlerin yanına engelli rampası yapmış mesela. Sorsan engelli erişimi var. Ama rampa yerden 10 cm. yukarıda bitiyor, altı boşluk. Ben buraya nasıl çıkayım? Camlarını kırdım, yapacağız dediler ama yapmadılar.

MK: Devlet ne zaman bir şey yapsa, on şeyi bozuyor hemen ardından. Örneğin yoğun uğraşlarımız sonucu kaldırımlar düzeltildi, kısa süre sonra kaldırım yenilemesi yaptılar ve bütün uğraşlarımız boşa gitti. Kaldırımları öyle bir yükselttiler ki çıkamıyoruz rahatça.

MÖ: Belediyeler engellilere hizmet etmesi için özel araçlar aldılar. Bu rampalı araçlara rahatça çıkıyoruz ve bizi istediğimiz yere bırakıyorlar. Ama 160 tane alınan bu araçları bulmak imkansız. Akülü tekerlekli sandalyemiz yolda arıza yaptığında arıyoruz, “Araçlarımız dolu” diyorlar. 3 gün önceden haber vermek gerekiyormuş gitmek istediğimiz yeri ve zamanı. Biraz araştırdığımızda gördük ki bu araçlar amaçları dışında kullanıldığı için durum böyle. Bazı şoförler aracı almış götürmüş bir kahvede oyun oynuyor. Tophane’deki bir okulun müdürü engelli olmayan çocuklarını okula bırakması için kullanıyor bu aracı mesela.

MK: Bir İETT otobüsü dört tane engelli alabilir, ama çoğu otobüs artık birden fazla yolcu almıyor. Karı koca olsalar bile ayrı otobüslerde gitmesi isteniyor.

MÖ: Belediye otobüslerinde şoförler bizi almıyor. Durakta görünce adeta kaçıyorlar, durağın öncesinde bırakıyorlar yolcuları. Diyelim bizi alacak bir tane bulduk, bu sefer de indirmiyorlar. Şoför koltuğundan kalkıp rampayı açmak onlara zor geliyor. Otobüsün rampasını şoförler açmadığı için hep yolculardan rica ediyoruz. Onlar da bilmedikleri için kapağı çok sert açıyorlar, kapak kırılıyor.

>> Şoförleri şikayet edip de sonuç aldığınız oldu mu hiç?

MÖ: Arabanın numarasını ve hattını not alıp şikayet ettim bir kere. Belediye aracıydı. Şoförü otobüsten alıp çöp arabasına vermişler. Bir gün yolda karşılaştık, çöp kamyonunu durdurup “Ne geçti eline? Mutlu musun şimdi?” diye bana bağırdı. Ben de “Mutsuzum, keşke çöp arabasına değil de bok arabasına verselerdi seni” dedim. Üstüme yürüdü, çevredekilerin tepkisinden korkmasa beni dövecekti.

MK: Edirnekapı’dan Fatih’e gelirken 39D’ye binmek istedim şoför beni almadı, yetmezmiş gibi küfür etti. Ben de şikayet ettim. 10 gün sonra geri dönüş yaptılar 377 lira para cezası verilmiş, şoför işten çıkarılmış. Bu yüzden benzer sorunlarla karşılaşan engellilere hat ve plaka numaralarını alıp şikayet etmelerini tavsiye ediyorum.

SİYASAL PARTİLER SADECE KENDİ ADAMLARINA YARDIM EDİYOR

>> Siyasi partilerin engellilere yönelik tutumunu nasıl buluyorsunuz?

MK: Partiler, özellikle de AK Parti hep kendi adamına yardım ediyor. Benim mahallemde kolunda 4-5 tane bileziği olan kadına; evi, arabası, parası olan adama bile yardım ediyorlar kendi çevrelerinden diye. Doğalgaz kullanan durumu iyi insanlara bile kömür veriyorlar, onlar da satıp parasını alıyor. Bir tarafta durum böyleyken öbür tarafta engelliye yardım etmiyorlar. Ben kömür almaya gittim “Yardım listesi doldu, yer kalmadı” dediler.

YÜZDE 95 ENGELLİ RAPORU 1 GÜNDE YÜZDE 51’E İNEBİLİYOR

>> Sağlık sisteminde ne gibi sıkıntılarınız var?

MÖ: Sağlık ocaklarına erişirken çok zorluk çekiyoruz. Zonguldak, Ereğli’de yaşarken kaç kere belediyenin camını kırdık. Ancak o zaman dikkate aldılar.

MK: Benim yüzde 95 engelli raporum vardı, 6 ay önce yeniletmeye gittiğimde yüzde 51’e indirdiler Haseki Hastanesi’nde. Bu yüzden vakıftan aldığım yardım parası da kesildi. Doktora sordum “Hocam benim nerem sağlam? Yüzde 95’lik raporu aldığımdan beri iyileştim mi de indirdiniz?” diye. “Sana bunu verdiğimize şükret” dedi doktor bana.

MÖ: Ben de akülü tekerlekli sandalye almak için rapor almaya Vakıf Gureba’ya gittiğimde doktor ellerimi ve parmaklarımı oynatmamı, kollarımı açmamı istedi. Dediklerini yaptıktan sonra bana “sen sağlamsın, sana akülü araba gerekmez” dedi. Yoğun tartışmalar sonunda alabildim ancak raporumu.

Devamı: https://onurerem.com/2012/12/10/engelliler-icin-engellilere-ragmen/

Önceki bölümler:

https://onurerem.com/2012/12/10/yardim-meselesi-degil-hak-mucadelesi/

https://onurerem.com/2012/12/09/engellinin-iki-secenegi-var-ya-evinde-otur-ya-sokakta-iskence-cek/

https://onurerem.com/2012/12/07/engelliye-devlet-eliyle-ayrimcilik/