Fransa’nın güneyindeki Testet ve çevresindeki Sivens Ormanı’nı yok edecek baraj projesine karşı direnen ve haftalardır ormanda polisle çatışan halkın mücadelesini direnişçi Frédéric Raguénes ile konuştuk

ONUR EREM 06.10.2014

Frédéric Raguénes

Fransa’da büyük bir orman direnişi var. Ülkenin güneyindeki Gaillac kenti yakınlarında bulunan Testet ve çevresindeki Sivens Ormanı’nın yok edilerek yerine 24 endüstriyel tarım tesisine su sağlamak için baraj yapılmasına karşı bir direniş bu. 39 hektarlık bu ormanda koruma altında olan 94 canlı türü barınıyor. Eylemciler ormanı “Savunulacak Bölge” ilan etti ve inşaata karşı polisle çatışıyor. Aylardır direniş kampında kalan ve bölgedeki çatışmaları görüntüleyen Frédéric Raguénes’e baraj projesinin geçmişi, çatışmaların son durumu,Fransa’da son yıllarda artan orman talanı ve direniş yöntemlerini sorduk.

“Bölgeye büyük bir baraj yapma fikri ilk defa 30 yıl önce ortaya atılmış, çiftçilerin itirazı sonucunda iptal edilmişti. Ama 2001 yılında CAGG adında büyük bir şirket bu projeyle tekrar ilgilenmeye başladı” diye anlatıyor Frédéric. Bölgedeki büyük tarım işletmelerine buradan su sağlayıp kâr etmek, projenin arkasındaki ana motivasyon: “Bu projenin yaratacağı zarar farklı raporlarla belgelense de yerel yönetimde, Tarn bölgesinin genel konyesinde yer alan, iş ve inşaat dünyasıyla profesyonel bağlantıları olan ve en önemlisi CAGG’ın yönetim kurulunda olan 3 kişinin imzalarıyla proje kabul edildi. Bu örnek kilit noktalardaki güçlü insanların ne kadar rahat manipülasyon ve yolsuzluk yapabileceğini gösteriyor. CAGG’ın şirket şemasını incelediğinizde bu 3 kişinin dışında yerel yönetimin farklı kademelerinden başka isimler de görebilirsiniz.”

TÜRKİYE İLE BENZERLİK

Projenin başlangıcı Türkiye’deki inşaat projelerini andırıyor: “Taktikleri hukuki süreç sonuçlanmadan baraj inşaatına başlamaktı. Hukuk süreci her zaman çok yavaş ilerler, karşıt görüşler ortaya atılır ve sonuçlanması yıllar alır. İnşaat şirketi ise bu süreçte inşaata başlayıp ilerleme kaydederek işleri geri dönülmesi zor bir noktaya getirmeyi hedefler”. Türkiye’de de Karadeniz Otoyolu, Taksim Yayalaştırma Projesi gibi tartışmalı rant projeleri hukuki süreç ile iptal edilene kadar inşaatlar tamamlanmıştı.

2001 yılında CAGG’ın projesinin açıklamasının ardından projeye karşı direnmek isteyen 10 kişi bir araya gelerek hukuki mücadeleye girişti, bu 10 kişilik birliktelik 2013’te 150 kişiye, ardından 800 ulaştı. “Hukuki süreç devam ederken inşaat yapmak isteyen şirketi durdurmanın tek yolu fiziksel olarak orada bulunup inşaata karşı direnmekti. Bu nedenle 2013’ten beri bölgede kamplar kuruluyor” diyor Frédéric. Bu yıl Şubat ve Mayıs aylarında polis bölgedeki kamplara saldırarak dağıtmış, insanları gözaltına almıştı. Ağustos ayındaki direniş kampının tekrar kurulmasının ardından polis bölgede olağanüstü hâl ilan etmişti.

‘POLİS DEĞİL MİLİS’

Polisin Eylül ortasında başlayan saldırılarının ardından daha önce Nantes’daki havaalanına karşı direnen insanları bu bölgeye de direnişe çağırdılar: “Bir haftada 80 kişi geldi ama yetmedi. Bazı bölgelerdeki ağaçlar kesildi, polis ormanın bir kısmını işgal etti, 6 kişiyi gözaltına aldı, kişisel eşyalarımızı yaktı. Artık onlar polis olmaktan çıkıp milis haline geldiler”.

Son iki haftadaki çatışmalarda yaklaşık 30 kişi polis tarafından yaralandı. Frédéric, “12 kişi hastanelik oldu, yaklaşık 20 kişi de yaralanmasına rağmen hastaneye gitmeye gerek duymadı. Örneğin benim kaburgam kırıldı ama hastaneye gitmiyorum” diyor.

NANTES ÖRNEĞİ KORKUTTU

En büyük saldırı 29 Eylül’de gerçekleşti. Polise direnişi hem moral olarak hem de fiziksel olarak kırmak için yazılı emirler geldiğini söylüyor Frédéric. “Böylece bir daha Nantes’daki havaalanı protestosunda olduğu gibi kitlesel bir eylemliliğin olmasına izin vermemek istiyorlardı. Hareketin bugünkü hızında büyümeye devam etmesi hükümet için büyük bir tehdit. Bu nedenle bugün polis yasaları çiğneyerek bize saldırıyor”.

‘Fırıncıydım, direnişçi oldum’

Frédéric 4 yıldır farklı direnişlere dahil olmuş, çoğunlukla çadırlarda kalmış bir insan. Bu direnişlere nasıl dahil olduğunu sordum. “36 yaşındayım. Eskiden fırıncıydım. Sokakta yaşayan yoksullara ücretsiz yemek veren ‘Halka Çorba’ örgütüne yardım etmeye başladım” diyor, “sonra fark ettim ki hayatımda beni bağlayan şeyler olmazsa insanlara daha fazla yardım edebirim. İşimi bıraktım ve İspanya sınırındaki Bayonne kentinden Paris’e kadar süren 800 kilometrelik ‘Özgürlük, eşitlik, kardeşlik’ yürüyüşüne katıldım. Hemen sonrasında Madrid’e giderek İspanya’daki öfkeliler isyanının yıldönümü protestolarına katıldım. Oradan dönüşte Nantes yakınlarındaki havaalanı protestosuna katıldım. 6 ayı polis kuşatması altında olmak üzere 7 ay boyunca orada kaldım. Artık parayla ilişkisi kalmamış bir insanım. Para karşılığı olmadan çalışıyorum. Hükümetten işsizlik maaşı alıyorum.”

Fransa’ya yayılan ZAD: Savunulacak Alan

Bugün Testet Fransızlar için yalnızca savunulması gereken bir toprak parçasından çok daha fazlası anlamına geliyor. “Bütün Fransa’da savunma bölgeleri yaratmak, parayla değil halkın vicdanıyla işleyen bir halk lobisi yaratmak amacımız” diyor Frédéric Raguénes.

Fransa’da yerel yönetimlerin bir bölgeyi ZAD (Zone d’Amenagement Différé – Farklı Planlama Bölgesi) ilan ederek orada 5-10 yıl boyunca havaalanı, baraj gibi özel planlar uygulayabiliyor. Nantes’daki havaalanı için bu yasal çerçeve uygulanınca protestocular ZAD kısaltmasına el koyarak onu Zone à Défendre yani Savunulacak Alan anlamında kullanmaya başlamışlardı. Nantes’ın ardından Testet’deki orman da halk tarafından ZAD ilan edilmiş durumda. Eylemciler de kendilerine ZADist diyor. ZAD’lar, son dönemde yerel direnişler ile Fransa’ya yayılmaya başlıyor. Ormanın yakınlarındaki Gaillac kentindeki lise öğrencileri yürüyüşünden Nantes’daki CAGG ofislerinin işgaline kadar çok sayıda dayanışma eylemi yapıldı.

Barajın yapılacağı ormanlık bölge

Bu nedenle Fransız medyasının yer eylemlerine yer vermemesi kendilerini şaşırtmamış: “Bu bir halk hareketi ve elitleri, yöneticileri korkutuyor. Devletin ve şirketlerin el ele Fransa’nın farklı noktalarındaki ormanları yağmalamaya başlaması da bununla ilişkili. Tek istedikleri para ve güç. Halk direnişlerinin, herkese ait olan toprak, su ve havanın özel şirketlerce yağmalanmasını engelleme gücüne kavuşmasını ne olursa olsun engellemek istiyorlar. Biz de bu politik pisliği temizlemek istiyoruz. Yoksul insanların zengin insanlar kadar değerli olduğunu göstermek istiyoruz.”

“Pasifist yöntemler de izledik, havalı silah da ürettik”

İki yıl önce Fransa’nın Nantes kenti yakınlarında gerçekleşen on binlerce insanın katıldığı büyük havaalanı protestosu ve inşaata karşı kurulan kamplar, Testet’deki direnişçilere ilham vermiş. Bugüne kadar farklı direniş yöntemleri uygulamışlar: İnsan zinciri, yaşlı köylülerin de katıldığı açlık grevi, insanları beline kadar toprağa gömme, yol kesme, ağaçlara tırmanma, kent konseyi önünde meydan işgali… “Aramızda pasifist insanlar var, palyaço kıyafetleri giyerek protesto yapıyorlar ve çevreden gelen insanlarla iletişim kuruyorlar” diyor Frédéric, “ama son bir aydır polis saldırısı altındayız. Böyle durumlarda farklı yöntemler devreye giriyor: Molotofkokteyli, taşlar… Polislere patates atan havalı tabancalar bile yaptık. amacımız insanlara zarar vermek değil, devletin yasalara boyun eğmesini sağlamak”.

İki yıl önce Nantes kentinde gerçekleşen havaalanı karşıtı direniş de benzer çatışmalara sahne olmuştu